GENÇ HAYAT DERGİSİ - SAYI: 20 (OCAK 2020)

4 Özgürsün, hürsün; köle, esir değilsin, derler insana. İsyana meylettirirler. Oysa tuzak yakındır. Özgürlük, serbestlik de bir tuzaktır. Kafes hikayelerini duymuşsunuzdur. Bülbülü altın kafese koymuşlar, ille de vatanım, demiş. Evet, özgürlüğü, hürriyeti, serbestliği size altın kafeste gösterdikleri, sundukları vakîdir. İnsan, bülbül misali altın kafese, özgürlük ve serbestlikle esarete düşürülür. Düşürülür de kaç kişi fark eder esaretini; nefsinin esiri olmuştur da kendini hür sanır. “Haydi, özgürsün!” deyip, bir hayvanı başıboş bıraksalar ne bahçe koyar ne tarla ne bağ ne de bostan. Özgürlük zerk edilirken, bir taraftan mecburî, zorunlu eğitim diye bir kavram geçer hayatında. Zorla eğitim olmaz. Eğitim, güzellikle; güzellik, eğitimle olur. Gençlerin heyecanı, özgürlük fırtınası ve serbestlik dalgası ile sürüklenmeye çalışılır. Bu girdaptan sizi, muhayyerlik/seçme şansı kurtarabilir. Nasıl mı uygulanır bu? İşin, fiilin her iki zıt tarafı anlatılarak, iradesi seçme konusunda muhayyer bırakılır. Hem İslam’ın emrettiği şeyleri tebliğ etmiş olursun hem de mesuliyeti anlatmış olursun. Daha da açacak olursak, ailenizde ya da sınıfta, etüt zamanında öğrencileri serbest bırakacaksınız. Bu serbestliği nasıl oluşturursunuz? Ucu açık bir serbestlik, kişiyi kötü işlere meylettirebilir. Mesela, teneffüs aralarında şahsî ihtiyaçlarınızı giderebilirsiniz, ezber yapabilirsiniz, arkadaşlarınızla ders müzakeresi yapabilirsiniz, kütüphaneden kitap alabilirsiniz, oyun odasında zekâ oyunları oynayabilirsiniz, diyerek bir serbestlik alanı oluşturabilirsiniz. Tam tersine teneffüste “Şöyle yapmak, böyle yapmak yasak.” derseniz, serbestlik alanını daraltmış olursunuz ki bu da insanda kısıtlanmış hissiyatı oluşturur, Kişi, geniş alanlar bulmak için kendine yol arar. İnsanın bazı fiilleri icbari, cebri yani zorunludur. Doğmak, ölmek gibi… Bunun haricinde çoğu fiili ve hareketi, kendi iradesi çerçevesinde gelişir. Ders çalışması, iyi bir insan olması, doğru sözlü olması, mecburi değildir. Yani doğru ya da yalan söylemeye mecbur değildir. Cüzî iradesi, seçme şansına sahiptir. Ancak neticesinde ceza veya mükâfat vardır; hem dünyada hem ahirette. İnsanın başıboş yaratılmadığı, hayvandan bir farkı olduğu, işte burada belli olur: İnsanın hür olduğu cüzi iradede. İnsan, “Özgürüm!” diye bütün fiilleri işlemeye, bütün günahları yapmaya mecbur değildir. Özgürlük çerçevesi, Hakk’ın belirlediği sınırlar içerisindedir. Özgür veya mecbur olmak, tamamen iradenin muhayyerlik/ seçim hakkı ile ilgilidir. Özgür Cümleler • “Hür”riyet; “hür”metten gelirse güzeldir. • Nefsinin esiri olanların, hürriyetten söz etmeleri tezat bir haldir. • Asıl hürriyet; Hakk’ı ve hakikati söyleyebilmektir. Yoksa tok karnına konuşmak kolaydır. • Öz-ünü bilmezsen, öz-gür olamazsın. Dikkat: Bu yazıda bu cümle dahil 14 defa “özgür” 7 defa “mecbur” kelimesi kullanıldı. Zorunlu Özgürlük Ya da Özgür Olmaya Mecbur musun?